Punkcija koštane srži u i.v. anesteziji (bez citološke obrade)
Punkcija koštane srži (aspiracija) u i.v. anesteziji (bez citološke analize)
Šta je punkcija koštane srži u i.v. anesteziji?
Punkcija je dijagnostička metoda uzimanja uzorka kostne srži iz grudne ili zadnje bedrene kosti, kako bi se postavila dijagnoza hematološkog oboljenja.
Procedura sa pripremom traje oko 30 minuta.
Indikacije/ Zašto se radi punkcija u i.v. anesteziji?
Hematolog procenjuje potrebu i donosi odluku o izvođenju punkcije kostne srži u sledećim stanjima:
- da bi se otkrio uzrok prvelikog ( leukocitoza, trombocitoza, policitemija) ili premalog broja krvnih ćelija (leukopenija, trombocitopenija, anemija, pancitopenija)
- da bi se otkrile bolesti i stanja koja zahvataju koštanu srž (leukemije, multipli mijelom, mijelodiplazni sidrom, drugi maligniteti koji zahvataju kostnu srž)
- da bi se pratili efekti i uspešnost terapije pojedinih hematoloških oboljenja (multiplog mijeloma, leukemije)
- da bi se otkrio uzrok povišene telesne temperature za koju ne postoji očigledan uzrok (nejasna febrilna stanja).
Kako se izvodi punkcija koštane srži u i.v. anesteziji?
Procedura se izvodi u kratkotrajnoj opštoj intravenskoj anesteziji, tokom koje pacijent nije svestan. Pacijent, za aspiraciju (izvlačenje) kostne srži iz grudne kosti, leži na leđima, a za aspiraciju iz zadnje bedrene kosti leži na stomaku ili na boku, leđima okrenut lekaru.
Nakon čišćenja kože sredstvima za dezinfekciju i kada anestezija počne da deluje, lekar posebnom iglom prolazi kroz kožu i kost i sa špricom koji se stavlja na iglu aspirira (izvlači) 0.5 do 1 ml koštane srži koja je tečna (izgleda kao krv). Aspiracija obično izaziva kratkotrajan bol, ali on odmah potom nestaje. U slučajevima kada nimalo srži ne uspe da se izvuče na ovaj način, procedura se ponavlja tako što se igla zabode dublje u kost ili se promeni mesto punkcije.
Odmah nakon aspiracije kostne srži, lekar pravi razmaze kostne srži na staklenim pločicama, koje se potom suše i šalju u laboratoriju na specijalna bojenja. Takođe uzorak kostne srži se može poslati na dodatna ispitivanja (genetska, molekularna, mikrobiološka).
Na kraju procedure, lekar po vađenju igle pritisne mesto uboda sterilnom gazom.
Ponekad, ukoliko hematolog proceni da je potrebno, u istom aktu se rade aspiracija (punkcija) i biopsija kostne srži.
Potencijalni rizici punkcije koštane srži u i.v. anesteziji
Punkcija koštane srži je bezbedna procedura kod koje se vrlo retko javljaju kompikacije.
Moguće komplikacije:
- krvarenja (naročito kod pacijenata koji imaju problem sa zgrušavanjem krvi tj. malim brojem trombocita – trombocitopenijom)
- infekcije (naročito kod pacijenata sa oslabljenim imunskim sistemom)
- oštećenja koštanog tkiva (kod pacijenata sa osteoporozom, plazmocitomom, metastazama
- probijanja grudne kosti.
Priprema za punkciju koštane srži u i.v.anesteziji
Posebna priprema za punkciju obično nije potrebna.
Bitno je da lekara obavestite:
- o lekovima koje koristite, jer neki lekovi povećavaju rizik od krvarenja
- ukoliko ste alergični na lek ili dezinfekciono sredstvo ( naročito jod)
- ukoliko ste imali operacije ili ste zračeni u grudnom ili području karlice
- ukoliko imate sklonost ka krvarenju
- ukoliko ste trudni.
Oporavak nakon punkcije koštane srži u i.v. anesteziji
- Ukoliko je procedura obavljena u kratkotrajnoj opštoj intravenskoj anesteziji preporučuje se da 24 sata nakon procedure ne upravljate motornim vozilom. Par dana nakon procedure možete osećati nelagodnost ili blaži bol na mestu uzimanja uzorka koštane srži.
- Na mesto punkcije stavlja se sterilna gaza koji treba da stoji 24 sata nakon intervencije. Za to vreme zabranjeno je da kvasite gazu (ne smete se kupati, niti tuširati).
- Obratite se timu Bel Medic-a ukoliko: ne možete da zaustavite krvarenje sa mesta punkcije, imate groznicu ili temperaturu, imate crvenilo ili otok na mestu punkcije u dužem vremenskom periodu nakon procedure. Izbegavajte napornu fizičku aktivnost sledeća dva dana.
